مقایسه کیفیت خدمات مادری ایمن (مراقبت های دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان) در سه بعد ساختار، فرآیند و پیامد (spo) بین مراکز آموزشی و غیرآموزشی شهر خرم آباد در سال 1387

اولین قدم جهت ارتقای کیفیت خدمات، ارزیابی وضع موجود است. این پژوهش با هدف مقایسه کیفیت خدمات مادری ایمن (مراقبت های دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان) در سه بعد ساختار، فرآیند و پیامد بر اساس استاندارد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بین مراکز آموزشی و غیرآموزشی شهر خرم آباد در سال 88-1387 انجام گرفت. در این مطالعه توصیفی تحلیلی با روش نمونه گیری چندمرحله ای، 396 زن در بخش های بارداری، زایمان و پس از زایمان در دو گروه آموزشی و غیرآموزشی مورد مصاحبه قرار گرفتند. گردآوری داده ها از طریق پرسش نامه ها و چک لیست ها صورت پذیرفت. جهت تعیین کیفیت مراقبت از استانداردهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و آمارهای تحلیلی همچون آزمون ناپارامتری کولموگروف اسمیرنف، آزمون t مستقل، آزمون ناپارامتری من ویتنی، آزمون کای اسکوئر و آزمون دقیق فیشر در نرم افزار spss 17 استفاده شد. سپس داده ها جهت تحلیل مسیری وارد نرم افزار lisrel 8.8 شدند. در بخش مراقبت های بارداری، به ترتیب در گروه های آموزشی و غیرآموزشی، ساختار بخش %2/73 و %6/73، فرآیند مراقبت ها %2/74 و %4/68 مطابق با استاندارد و میزان رضایتمندی از خدمات %7/82 و %1/88 بود. در مقایسه کلی کیفیت مراقبت های بارداری در سه بعد ساختار، فرآیند و پیامد بین دو گروه مورد پژوهش اختلاف آماری معنی داری مشاهده نشد(به ترتیب p=0.30, p=0.35, p=0.95). نتایج حاصل از آنالیز مسیری در بخش بارداری نشان داد که با ارتقای سطح کیفیت تجهیزات و فرآیند مراقبت ها می توان رضایت متقاضیان را افزایش داد. در بخش مراقبت های زایمان، به ترتیب در گروه های آموزشی و غیرآموزشی، ساختار بخش %8/70 و %4/94، فرآیند مراقبت ها %5/50 و %6/70 مطابق با استاندارد و میزان رضایتمندی از خدمات %61 و %8/73 بود. در مقایسه کلی کیفیت مراقبت های زایمان در ابعاد ساختار و فرآیند اختلاف آماری معنی دار (p=0.00) و در بعد پیامد اختلاف آماری تقریباً معنی داری (p=0.051) بین دو گروه مورد پژوهش مشاهده شد. نتایج حاصل از آنالیز مسیری در بخش زایمان نشان داد که برای ارتقای سطح کیفیت فرآیند مراقبت، فراهم کردن ساختار مناسب بخصوص فضای فیزیکی لازم است تا به موازات آن پیامدهای مطلوب تر ایجاد گردد. در بخش مراقبت های پس از زایمان، به ترتیب در گروه های آموزشی و غیرآموزشی، ساختار بخش %7/64 و %5/79، فرآیند مراقبت های مادر %8/44 و %5/84 و فرآیند مراقبت های نوزاد %9/39 و %3/56 مطابق با استاندارد و میزان رضایتمندی از مراقبت ها %5/65 و %6/84 بود. در مقایسه کلی کیفیت مراقبت های پس از زایمان در ابعاد ساختار، فرآیند مراقبت مادر، فرآیند مراقبت نوزاد و پیامد بین دو گروه مورد پژوهش اختلاف آماری معنی داری مشاهده شد (به ترتیب p=0.00, p=0.02, p=0.00, p=0.02 ). نتایج حاصل از آنالیز مسیری در بخش پس از زایمان نشان داد که با ارتقای کیفیت ساختار بخش می توان باعث ارتقای کیفیت فرآیند مراقبت و افزایش میزان رضایت مندی متقاضیان گردید. فراهم کردن فضای فیزیکی مناسب، افزایش تعداد پرسنل مراقبتی و ارتقای سطح تحصیلات آنان، آموزش کافی پرسنل مراقبتی، پایش و ارزشیابی برنامه های مراقبت مادران و درک صحیح انتظارات متقاضیان از گام های مهمی است که برای ارتقای کیفیت خدمات مادری ایمن پیشنهاد می گردد.